Wzrok to ten zmysł, przy pomocy którego trafia do nas znacząca część bodźców. Odgrywa istotną rolę także w procesie edukacji – to, co dociera do nas za pośrednictwem oczu, łatwiej jest sobie po prostu wyobrazić i… zapamiętać. Skoro tak, warto przyjrzeć się nieco bliżej roli, jaką odgrywa wizualizacja w procesie uczenia się.

Przypomnij sobie dowolne szkolenie, w którym uczestniczyłeś albo wykład na uczelni. Większość takich wydarzeń jest dziś połączeniem monologu osoby prowadzącej ze wsparciem wizualnym w postaci „nieśmiertelnych” slajdów. Czy jednak każdy slajd – bez względu na zawartość – staje się pomocą w zapamiętaniu przekazywanych informacji? Jeśli choć raz miałeś okazję zobaczyć prezentację, która była „ścianą tekstu” zapisanego tak małym fontem, że nie sposób go było nawet odczytać, doskonale wiesz, że… nie do końca. No właśnie. Na czym zatem polega wsparcie wizualne dla przekazywanych informacji i dlaczego odgrywa tak ogromną rolę? I co najważniejsze – jak je wykorzystać, tworząc kursy e-learningowe w biznesie?

Skuteczne szkolenie to takie, które pozwala zapamiętać przekazane informacje na dłużej

Pamięć to bardzo szerokie pojęcie. Można jednak zdefiniować ją jako zdolność do rejestrowania oraz ponownego przywoływania skojarzeń i informacji różnego rodzaju. Co jednak sprawia, że niektóre rzeczy pamiętasz tylko przez kilka sekund, a inne przed długie lata?

Przede wszystkim można wyróżnić trzy podstawowe typy pamięci:

• sensoryczną, a więc zmysłową – generowaną przez doznania zmysłowe, np. ból – która jest najkrótsza ze wszystkich i bardzo ulotna,

• krótkotrwałą, którą można przyrównać do komputerowego RAM-u; trwa od kilku minut do kilku godzin, a informacje, które są w jej ramach przyswojone „ulecą”, o ile nie zostaną utrwalone,

• długotrwałą to do niej trafiają informacje, by pozostać w umyśle na miesiące, a nawet na lata.

I właśnie o to chodzi, aby informacje przekazane podczas szkolenia on-boardingowego czy produktowego zostały w umyśle studenta na dłużej. 

To z tego powodu coraz więcej firm decyduje się na realizację szkoleń w postaci e-learningu. Dlaczego? Między innymi z tego powodu, że zamiast słuchać suchego wykładu (okraszonego slajdami przeładowanymi treścią) lub uczestniczyć w jednorazowych warsztatach, pracownicy mogą skorzystać z kompleksowej bazy wiedzy i… wielokrotnie do niej powracać. A przecież powtórka jest matką skutecznego uczenia się. Czy jednak nieustanne powtarzanie porcji wiadomości – np. dotyczących nowych procedur w firmie – wystarczy, aby przyswojenie informacji było skuteczne? Nie. Aby wiedza zakorzeniła się w mózgu i mogła być wykorzystana w praktyce, potrzebne są:

• koncentracja – tylko, gdy jesteś skupiony na tym, czego się uczysz, możesz rzeczywiście przyswoić informacje (to m.in. dlatego lekcje w szkole mają tylko i aż 45 minut, a w nowoczesnym e-learningu stosuje się tzw. microlearning, a więc bardzo krótkie i konkretne moduły lekcyjne),

• zaangażowanie – które może wynikać m.in. z zainteresowania tematem czy też motywacją, która towarzyszy osobie uczącej się w trakcie szkolenia,

• emocje – mózg ma tendencje do zapamiętywania rzeczy, które wywarły wrażenie (np. rozbawiły czy wstrząsnęły),

• powiązanie semantyczne – łatwiej niż „suche fakty” jest nam zapamiętać informacje w kontekście, np. wówczas, gdy są wsparte odpowiednim bodźcem wizualnym.

Im więcej takich powiązań, tym lepiej – tym więcej bowiem pojawia się czynników, które sprzyjają zakotwiczeniu się informacji w pamięci długotrwałej. To właśnie dlatego tak istotną rolę w procesie uczenia pełni wizualizacja.

Przeczytaj także o: 7 sposobów na zwiększenie skuteczności prezentacji e-detailingowej

Dlaczego wizualizacja jest tak ważna w przyswajaniu informacji?

Wizualizacja jest wzbogaceniem tekstowej (lub przekazywanej przez mówiącego, np. na nagraniu wideo) informacji obrazem. Jak działa?

• Służy jako przykład ilustrujący omawiane zagadnienia teoretyczne – pozwala lepiej zrozumieć użyte pojęcia i opisy. Przykładowo, osobie, która ma pracować jako sprzedawca wina, lepiej będzie przyswoić sobie różnicę między kształtami i wielkościami kieliszków, gdy je zobaczy, niż gdy przeczyta ich suchy opis.

• Wzmacnia przekaz treściowy, budując sieć powiązań – tak działają zwłaszcza grafiki-symbole, a więc proste ilustracje, które zamykają przekaz w jednym skojarzeniu.

• Organizuje treść i pozwala ją lepiej uporządkować w mózgu – w taki sposób działają rozmaite tabele i wykresy.

Dlatego nowoczesne techniki dydaktyczne opierają się właśnie na obrazach. To, że obecność obrazów w prezentacjach o charakterze dydaktycznym przekłada się na skuteczność przyswajania wiedzy, zostało udowodnione w praktyce.

Jak wykorzystać wizualizację w e-learningu?

E-learning realizowany przy pomocy nowoczesnych platform takich jak Kogidu daje niemal nieograniczone możliwości tworzenia multimedialnych treści szkoleniowych. A skoro tak, warto wykorzystać te opcje w pełni. W jaki sposób?

• Mało treści, dużo obrazu. Tworząc szkolenie, warto zadbać o to, aby nie przeładować przekazu nadmiarem informacji. Zdecydowanie lepszym rozwiązaniem jest przekazywanie praktycznej wiedzy w małych dawkach i wzbogacanie jej o dużą porcję przekazu wizualnego. Pozwólmy slajdom ze „ścianą tekstów” odejść na zasłużoną emeryturę.

• Im więcej humoru, tym lepiej. Skuteczne nauka to taka, która budzi emocje. Tworząc pomoce wizualne do nawet najbardziej technicznego i skomplikowanego szkolenia, warto pokusić się o poczucie humoru. Wymyślenie zabawnych obrazków, które wzbogacą treść, nie jest łatwe. Jeśli jednak uda się pobudzić pokłady kreatywności, efekty będą znacznie lepiej widoczne.

• Różnorodność to klucz do sukcesu. Na multimedialnych platformach e-learningowych wcale nie musisz poprzestawać na miłych dla oka i przykuwających wzrok obrazkach. Możliwości jest znacznie więcej. Przygotuj materiały wideo, które pokażą omawiany temat w praktyce lub zachęć studenta do interakcji. Temu posłużą moduły lekcyjne, które będą przypominały grę typu „escape room”. Na długo pozostaną w pamięci, zapewnią świetną rozrywkę, a przy tym pobudzą umysł do zapamiętywania przekazanych informacji na dłużej.

Ale uwaga! Atrakcyjny wizualnie przekaz musi być spójny. Oznacza to, że – podobnie jak nie można lekcji przeładować nadmiarem treści – niewskazany jest nadmiar obrazów, zwłaszcza rozpraszających uwagę. Jak więc zaplanować lekcję idealną? Najlepiej zrobić to, korzystając ze wsparcia ekspertów, którzy pomogą Ci przełożyć Twój pomysł na lekcję na adekwatne środki wyrazu.

Chcesz wiedzieć, jak można wykorzystać narzędzia wizualizacyjne podczas tworzenia kursów e-learningowych na Kogidu? Skontaktuj się z nami i przetestuj możliwości, jakie daje platforma.

Żródła:

Por. Maruszewski. T. Psychologia poznania, Warszawa 2009.

Por. np. Kierach M., Ogonowski B., Wpływ ilości informacji i atrakcyjności wizualnej prezentacji na zapamiętywanie prezentowanych treści, „e-Mentor” nr 1/2012.